این بیوگرافی از سایت ویکی پدیای فارسی برگرفته شده است.

ثریا اسفندیاری بختیاری (زاده 1 تیر 1311 در اصفهان - درگذشته 4 آبان 1380 در پاریس بر اثر سکته مغزی) دومین همسر محمدرضا پهلوی و ملکه ایران بود.

تولد و دوران نوجوانی

ثریا دختر خلیل اسفندیاری و اوا کارل در اول تیرماه 1311 در یک خانواده سرشناس بختیاری در شهر اصفهان متولد شد. او یک برادر و خواهر کوچکتر به نامهای بیژن و لعـیا داشت. ثریا تا هشت ماهگی در ایرانبود و پس از آن خانواده اش او را با خود بهبرلین بردند.

وی کودکی را در برلین گذراند و در پاییز1316 به اتفاق خانواده اش به ایران بازگشـت. در اصفهان وارد مدرسهآلمانی های مقیم اصفهان شد و زبان فارسی را نزد معلم خصوصی فرا گرفت. تا 1320 در آن مدرسه به تحصیل پرداخت. ولی پس از اشغال ایران در جریان جنگ جهانی دوم مدارس آلمانها تعطیل شـد. او در1323 وارد مدرسه مُبلغ (میسیونر)های انگلیسی شد و تا پانزده سالگی در این مدرسه به تحصیلاتش ادامه داد تا اینکه در 1326 به همراه خانواده اش به سوئیس رفت. در آنجا زبان فرانسه آموخت و انگلیسی را نیز بعدها در مؤسسه ای در لندنتکمیل کرد.

ازدواج با محمدرضا پهلوی

انتخاب ثریا برای همسری محمدرضا به وسیله خواهر بزرگ تر شاه شمس انجام گرفت. شمس در یک مجلس مهمانی در سفارت ایراندر لندن که ثریا هم دعوت شده بود، در همان نظر اول او را پسندید و مسئله را با خلیل خان اسفندیاری در میان گذارد و ثریا با آمادگی قبلی برای روبرو شدن با شاه به تهران آمد. ثریا در خاطرات خود می نویسد که بزرگ ترین آرزوی او پیش از اینکه ملکه? ایران بشود، هنرپیشگی سینما بوده و پیش از اینکه برای اولین دیدار با شاه به کاخ سلطنتی برود با پدرش شرط کرده بود که اگر شاه او را نپسندید یا او از شاه خوشش نیامد، او را به هالیوود بفرستد.

ثریا اسفندیاری و محمدرضا پهلوی

ولی شاه هم مثل خواهرش در اولین نظر او را پسندید و ثریا هم تمایل به این ازدواج پیدا کرد و مراسم نامزدی آنها روز 6 دی 1329 در نظر گرفته شد. امیدواری آنها این بود که مراسم ازدواج به زودی برگزار شود، ولی ثریا ناگهان دچار بیماری حصبه شد و روز به روز هم بیماریش شدت یافت و همه را دچار نگرانی کرد. ناگزیر مراسم ازدواج به تعویق افتاد. پس از طی دوران نقاهت، تشریفات عقد و ازدواج در نهایت سادگی در 23 بهمن برگزار شد.

محمدرضا هفت سال پس از آن که فوزیه وی را ترک کرد، با ثریا اسفندیاری بختیاری ازدواج کرد. ثریا زنی بود که محمدرضا واقعا عاشقش بود. با وجود آنکه شمس، ثریا را برای همسری شاه معرفی کرده بود، ولی ثریا نه به او، نه به مادر شاه و نه حتی به شهناز(دختر شاه از ازدواج قبلی) علاقه ای نداشت. به گفته غلامرضا افخمی، برخلاف شایعات بی اساس، رابطه ثریا با اشرف خوب بود. چرا که اشرف شاه را دوست داشت و می دانست که شاه عاشق ثریا است. به گفته اشرف:«شاه عاشق ثریا بود و اگر ثریا می توانست برای او جانشینی بیاورد، آنان هیچ گاه از هم جدا نمی شدند».

بعد از چند سال موضوع بچه دار شـدن آنها بسیار جدی در دربار مطرح شد و ملکه مادر مرتباً این مطلب را با پسرش در میان می گذاشت. شاه در مهر 1333 با پرنسس ثریا به آمریکا رفت و در آنجا آزمایش های دقیق پزشکی انجام پذیرفت و در مورد او هیچ چیز غیرطبیعی دیده نشد و سرپرست هیات پزشکی اعلام کردند شما هر دو در کمال سلامت هستید و فقط باید صبر کنید. چند سال بعد نیز روزولتیک پزشک متخصص آمریکایی برای انجام آزمایش های لازم از ثریا، به تهران فرستاد. پزشک مذکور نیز هیچ دلیلی برای حامله نشدن وی نیافت.

جداشدن محمدرضا از ثریا

محمدرضا از ثریا خواست تا به سن مورتیز برود و روز 24 بهمن 1336 با تشریفات رسمی تهران را ترک گفت و بعد از آن دیگر هیچ وقت به ایران باز نگشت. در روز 24 اسفند 1336 از وی جدا شد و طلاق او از طریق مجلس شورای ملی اعلام گردید.

محمدرضا نیز متنی به این عنوان تهیه کرد و با ابراز کمال تأسف و تألم و با تذکر اینکه ثریا پهلوی در تمام مدت همسری محمدرضا پهلویاز هیچ گونه خدمت و عطوفت و خیرخواهی نسبت به ملت ایران خودداری نفرموده و از هر حیث شایستگی مقام شامخ خود را داشته اند و در این مورد نیز با کمال علاقه و محبتی که فی مابین وجود دارد، آمادگی خود را برای قبول هر نوع تصمیمی که از طرف ذات شاهانه اتخاذ شود اعلام فرمودند. با اظهار نظر هیأت مشورتی، موافقت و با صرف نظر از احساسات شخصی خود در برابر مصالح عالیه مهمی تصمیم خویش را به جدایی اتخاذ فرمودند. ثریا بعد از جدایی از شاه ایران مدتی به ایتالیا رفت. ثریا به دلیل اینکه به سینما و بازیگری عشق می ورزید سعی می کرد طعم تلخ طلاق را با گذراندن اوقات در مجالس بازیگران و کارگردانان معروف ایتالیایی که از قبل زمانی که ثریا ملکه? ایران بودند وی را می شناختند سپری می کرد. در بین اینها کارگردانی ایتالیایی به نام فرانکو که پیش از این به ثریا پیشنهاد بازی در فیلمی را داده بود ولی ثریا به دلیل اینکه ممکن بود محمدرضا اجازه ندهد پیشنهاد وی را رد کرده بود اما این بار پیشنهاد فرانکو را می پذیرد و در فیلمی بنام سه چهره یک زن ایفای نقش می کند. بعدها با رفت و آمدهای با فرانکو این دو با هم ازدواج می کنند. و ثریا در ایتالیا همراه با همسر دومش زندگی جدید را آغاز می کند. اما چند وقت بعد فرانکو برای انجام یک کاری عازم سفر به کشوری دیگر می شود و ثریا هم تصمیم می گیرد به آلمان برود و به مادر و پدرش سری بزند. ولی چند ساعت بعد یکی از اقوام فرانکو به ثریا تماس می گیرد و خبر می دهد که هواپیمایی که فرانکو در آن بوده سقوط کرده و فرانکو فوت کرده. فرانکو همسر دوم ثریا در سن 39 سالگی از دنیا رفت و در جزیره? سیلسیل در ایتالیا به خاک سپرده شد.

مرگ

ثریا اسفندیاری در 4 آبان 1380 در سن 69 سالگی بر اثر سکته مغزی در پاریسدرگذشت. مراسم تشیع جنازه? وی در کلیسایی آمریکایی در پاریس برگزار شد. در این مراسم اشرف پهلوی و غلامرضا پهلوی نیز حضور داشتند. ثریا را در قبرستانی درمونیخ آلمان دفن کردند.

برادر کوچک ترش بیژن (1380 - 1316) نیز یک هفته پس از فوت ثریا درگذشت. وی گفته بود: «بعد از او، من هم صحبتی ندارم.»